ترکان مصر و یمن ( امپراطوری ترکان در مصر ، یمن و شام)

TÜRK egemenligi misir ve yemen de

فرمانروایی ترکان در مصر و یمن

تاریخ ترکان یمن و مصر

 

تصویر 1 : سربازان پادشاهی تورک مملوک در مصر و یمن

 

آثار باقی مانده و کتیبه های یافت شده در مصر، عربستان و یمن نشان دهنده حضور اقوام پروترک و تورک زبان در این مناطق می باشد. کتیبه های یافت شده مربوط به کاخ بلقیس ( به ترکی : بیلگه قیز) در منطقه سبا در یمن حضور اقوام ترک زبان از زمان های باستان در یمن را اثبات می کند.

تصاویر 2 تا 6: کتیبه های ترکی باستانی در کاخ بلقیس ( با الفبای باستانی ترکی)

 

تصاویر 7 و 8 : الفبای ترکی کتیبه های بلقیس در یمن

 

در مصر نیز، در بین کتیبه های نمادین مصریان باستان می توان رد پای طمغا های ترکی را به آسانی یافت:

 

تصاویر 9 و 10 : طمغاهای ترکی-مصری

 

تصویر 11: طمغای اوچ uç-üç ترکی در کتیبه های مصری ( ریشه شکل عدد 3 در الفبا های لاتین و عربی)

 

با بررسی الفبای عربی و شکل اولیه ی این حروف بین قبایل عرب قدیم ( تبوک ، نجدی و ...) می توان به تاثیر زیاد الفبای باستانی ترکی بر الفبای عربی پی برد و به نوعی الفبای عربی قدیم را برگرفته از الفبای باستانی ترکی دانست.

 

تصویر 12 : الفبای عربی و تاثیر زیاد الفبای باستانی ترکی بر آن

 

با بررسی لفظ جلاله با الفبای عربی و لفظ تانگری ( خدا در زبان ترکی باستان) در الفبای اورخون، بیشتر به تاثیر الفبای ترکی باستان به الفبای عربی پی می بریم.

 

تصویر 13 : لفظ جلاله در عربی و ترکی

 

با بررسی الفبای زبان عبری نیز می توانیم به ریشه ترکی الفبای عبری نیز پی ببریم.

 

تصویر 14: الفبای عبری برگفته از الفبای باستانی ترکی

 

حال به بررسی سلسله های ترک زبان حاکم در مصر و یمن می پردازیم:

 

Memlûk Sultanlığı

الدوله المملوكيه

سلطنت مملوک (مصر)

 

تصویر 15: پرچم ترکان مملوک

مملوک‌ها یا ممالیک سلسله فرماندهان ترک بود که در شام و مصر فرمانروایی یافتند. سلاطین ممالیک ،فرماندهان ترکی بودند که در طول حکومت خود بر مصر و شام از طلایی ترین ادوار تاریخ این دو سرزمین را رقم زدند . در گذر قریب به سه قرن فرمانروایی مملوکان، دو سلسله از پادشاهان به فرمانروایی نشستند.

دولت ممالیک که قریب به سیصد سال فرمانروایی منطقه را در دست داشت، دولتی به سامان و با شکوه بود که با وجود جنگ‌های داخلی و آشوب‌های سیاسی انبوه توانست تمدن درخشانی ایجاد کند که آثار آن هنوز در مصر و سوریه باقی است، به ویژه که پادشاهان این دولت به دانش‌ها و فنون توجه تام داشتند. از دید نظامی نیز پادشاهان مملوک توانستند با درایت و لیاقت بسیار بالا با سلسله نبردهای ۵۰ سالهٔ دو متحد بزرگ، صلیبیان اروپای غربی و مغولان که پس از چیرگی بر سوریه و آناطولی، فلسطین و مصر را تهدید می‌کردند، مقابله کنند و مانع از کشتار مسلمانان شوند .

 

تصویر 16 تا 18:سربازان دولت ترکان مملوک

 

 

تصاویر 19 تا 24: آثار ترکان مملوک

 

تصاویر 25 و 26: مقبره پادشاهان مملوک در مصر

 

لینک ها:

سلطنت مملوک(فارسی)

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9_%28%D9%85%D8%B5%D8%B1%29

 

الدوله المملوكيه(عربی)

http://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%8A%D9%87

 

مماليك مصر(عربی)

http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%83_%D9%85%D8%B5%D8%B1

 

جامع السلطان حسن(عربی)

http://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86

 

 

 

Tolunoğulları

طولونیان

 

طولونیان دودمانی از ترکان بودند که از سال ۸۶۸ و ۹۰۵ میلادی در مصر، شام و فلسطین حکومت کردند. پایتخت این فرمانروایی شهر فسطاط بود. بنیادگذار این دودمان طولون نام داشت.

 

تصاویر 27 و 28: آثار پادشاهی ترکان طولون

لینک ها:

طولونیان(فارسی)

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86

 

انگلیسی

http://en.wikipedia.org/wiki/Tulunids

 

ترکی

http://tr.wikipedia.org/wiki/Toluno%C4%9Fullar%C4%B1

 

 

 

Zengiler

دودمان زنگیان

زنكيون

 

زنگی‌ها دودمانی بودند که در سال‌های ۱۱۲۷ تا ۱۱۷۴ میلادی در شمال سوریه و عراق فرمانروایی کردند. پایتخت انها نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق بود. بنیادگذار این دودمان، آق‌سنقر نام داشت که از سربازان مملوک‌های سلجوقی بود.

 

تصاویر 29 و 30:آثار ترکان زنگی

لینک ها:

ترکی

http://tr.wikipedia.org/wiki/Zengiler

 

عربی

http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%86%D9%83%D9%8A%D9%88%D9%86

 

فارسی

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86

 

دیگر امپراطوری های ترکان در منطقه مصر، یمن و شام

Bahri dynasty

سلسله بحری

 

The Bahri dynasty or Bahriyya Mamluks (Turkish: Bahri Hanedanı, al-Mamalik al-Bahariyya - المماليك البحرية) was a Mamluk dynasty of mostly Cuman-Kipchak Turkic origin that ruled the Egyptian Mamluk Sultanate from 1250 to 1382. They followed the Ayyubid dynasty, and were succeeded by a second Mamluk dynasty, the Burji dynasty.

لینک ها:

انگلیسی

http://en.wikipedia.org/wiki/Bahri_dynasty

فارسی

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C

 

 

Ikhshidid dynasty

آل اخشید

 

The Ikhshidid dynasty of Egypt ruled from 935 to 969. Muhammad ibn Tughj al-Ikhshid, a Turkic slave soldier, was appointed governor by the Abbasid Caliph. The dynasty carried the Arabic title "Wali" reflecting their position as governors on behalf of the Abbasids. The Ikhshidids came to an end when the Fatimid army conquered Fustat in 969.

لینک ها

انگلیسی

http://en.wikipedia.org/wiki/Ikhshidid_dynasty

فارسی

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84_%D8%A7%D8%AE%D8%B4%DB%8C%D8%AF

 

Burid dynasty

 

The Burid dynasty was a Turkish dynasty which ruled over Damascus in the early 12th century. The first Burid ruler, Toghtekin, began as a servant to the Seljuk ruler of Damascus, Duqaq. Following Duqaq's death in 1104, he seized the city for himself.

لینک ها

انگلیسی

http://en.wikipedia.org/wiki/Burid_dynasty

 

 

Rasulid dynasty

 

he Rasulids descended from the eponymous Rasul (his real name is Muhammad ibn Harun), a Turkmen Oghuz chief.

لینک ها

انگلیسی

http://en.wikipedia.org/wiki/Rasulid_dynasty

 

 

در نهایت ترکان عثمانی نیز از فرمانروایان مقتدر این مناطق بوده اند.

 

تصویر 31:امپراطوری عثمانی

ایران خاک دلیران(زنده باد ایران اسلامی)

سرفراز باشی میهن من

 

 

امپراطوری های ترکان در هندوستان(هندوستان سرزمین تاریخی ترکان)

Hindustan'da TÜRK egemenliği

امپراطوری ترکان در هندوستان

هندوستان سرزمین تاریخی ترکان

بنا به اعتراف بیشتر تاریخ دانان ترکان پادشاهان جهان در همه ی دوران ها بوده اند و هیچ محدوده ی تاریخی را نمی توان یافت که ترکان دارای امپراطوری مستقل نبوده باشند.

محدوده ی جغرافیایی امپراطوری های ترکان در غرب در امپراطوری ترکان هون و آوار ها تا قلب اروپای غربی، در شرق، در زمان قاراخانیان تا دریای چین، در زمان امپراطوری ترکان گورکانی کل هندوستان، در زمان عثمانی تا قلب آفریقا را شامل می شود.

با بررسی تاریخ هندوستان، مشاهده می شود که سلسله ها و امپراطوری ترک ها دارای بیشتری سابقه و زمان حاکمیت در طول تاریخ هندوستان بوده اند و آثار فراوانی از ترکان و ترکی را در تمدن و فرهنگ هندوستان مشاهد کرد. بطوری که می توان اعتراف کرد که معماری، موسیقی و نقاشی هندوستان بطور کامل برگرفته از ترکان چاغاتای (جغتای) و اویغوری می باشد.تا جایی که بزرگترین بنای هندوستان یعنی تاج محل ساخته سلسله ترک زبان گورکانیان بوده است.

در این مقاله به بررسی سلسله های ترک زبان تاریخ هندوستان و آثار این حاکمیت ها در هندوستان می پردازیم.

Tughlaq dynasty

توغلاق لار

تغلق‌شاهیان

The Tughlaq dynasty , also referred to as Tughluq or Tughluk dynasty, was a Muslim dynasty of Turkic origin.
تغلق به معنای سردار از واژه ترکی قتلغ برگرفته شده‎است که در هندی به این شکل درآمده است.

محدوده حکومتی : هندوستان و پاکستان

عکس 1 و 2:دارالسلطنه تغلق‎آباد

عکس 3:مقبره سلطان فیروزشاه تغلق در کنار مدرسه در مجموعه حوض خاص دهلی

عکس 4 و 5: قصر فیروز شاه تغلق و فیروز آباد

عکس 6: مقبره قیاس الدین تغلق

عکس 7:مسجد وزیر آباد

 

لینک ها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Tughlaq_dynasty
فارسی
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%BA%D9%84%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86

Babür İmparatorluğu

بابورلار ( گورکان لار)

گورکانیان

این حکومت را بابور(ریشه ترکی کلمه ببر در فارسی) از نوادگان تیمور بنا نهاد.در این دوران نقاشی، معماری و موسیقی هندوستان تحت تاثیر زیاد از نقاشی، معماری و موسیقی ترکان قرار گرفت.


تصویر 8 : تاج محل ساخته جهانشاه گورکانی

تصویر 9 : مسجد بادشاهی لاهور

تصویر 10: مسجد جامع دهلی بزرگترین مسجد هندوستان

تصویر 11: تزئینات مقبره اکبر شاه گورکانی

تصویر 12 13 و 14 : قصر قرمز

تصویر15: مقبره میرزا قیاس بیگ گورکانی

تصویر 16: مقبره همایون

تصویر 17 18 19 و 20:چندی دیگر از عمارات ترکان گورکانی در هندوستان

تصویر 21 و 22: چند اثر نقاشی ترکی در هندوستان در این زمان

 

لینکها:
ترکی
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bab%C3%BCr_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu
آلمانی
http://de.wikipedia.org/wiki/Mogulreich
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Red_Fort
http://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_of_Akbar_the_Great

Mamluk Dynasty (Delhi)

سلطنت مملوک (دهلی)

The Mamluk Dynasty  was directed into Northern India by Qutb-ud-din Aybak, a Turkic general from Central Asia.

تصویر 23 24 و 25 : قطب منار(بلندترین بنای آجری جهان) ساخته قطب‌الدین ایبک پادشاه مملوک

 

لینکها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Mamluk_Dynasty_%28Delhi%29
فارسی
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9_%28%D8%AF%D9%87%D9%84%DB%8C%29

 

Bidar Sultanate

سلسله بیدار


تصویر 26 و 27: قصر ترکان بیدار

تصویر 28: مدرسه برید شاه ترک

تصویر 29 و 30: آثار برید شاه

لینکها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Bidar_Sultanate
روسی
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D1%83%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82

 

Adil Shahi dynasty

آدیل شاه لار

عادل‌شاهیان

تصویر 31 و 32: گول گونبذ ( گل گنبذ) از آثار ترکان عادل شاهیان

لینک ها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Adil_Shahi_dynasty

Qutb Shahi dynasty

Kutbşahlar

سلطنت قطب شاهی

The Qutb Shahi dynasty  was a Shia Muslim Turkoman dynasty, purportedly related to the Kara Koyunlu dynasty of Azerbaijan.

تصویر 33: مقبره محمد قطب شاه

تصویر 34 و 35: چار مینار (چهار منار) حیدر آباد

لینک ها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Qutb_Shahi_dynasty
http://en.wikipedia.org/wiki/Charminar
ترکی
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kutb%C5%9Fahlar

 

Tarkhan Dynasty

تارخان لار

سلسله ترخان

Tarkhan Dynasty or Turkhan  was established by Turkic Tarkhan, and they ruled Sindh, Pakistan, from 1554 to 1591 AD.

تارخان ( تارکان) از لفظ های باستانی ترکی به معنی پادشاه می باشد که در زمان امپراطوری خزر ها نیز کاربرد فراوان داشته است.

لینک:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Tarkhan_Dynasty

Asaf Jahi Dynasty

آصف جاه

تصویر 36: آرم حوکمتی آصف جاه

لینک:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Asaf_Jahi_Dynasty

Khilji dynasty

دودمان خیلجی

The Khilji dynasty  or Khalji was a Muslim dynasty of Turkic origin.

لینک ها:
انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Khilji_dynasty

سال نو بر همه مسلمانان و ایرانیان مبارک باد(زنده باد ایران اسلامی)

سال نو پیشاپیش بر همه مسلمانان و ایرانیان مبارک باد

یئنی(تازا) ایل اؤنجه دن(قاباقجا دان) بوتون موسلمانلارا و ایرانلی لارا قوتلو(موبارک) اولسون

(زنده باد ایران اسلامی)

یا مقلب القلوب و الابصار

یا مدبر الیل و النهار

یا محول الحول والاحوال

حول حالنا الی احسن الحال

امپراطوری های ترکان در اروپا(تاریخ ترکان در اروپا)

Avrupa TÜRKleri

امپراطوری های ترکان  اروپا

تاریخ ترکان باستان اروپا

در بررسی تاریخ و تمدن اروپا گاها به کتیبه های ترکی و یا اماکنی با نام ترکی (مثل آلپ ، دانوب و...)برمیخوریم ؛یا  لغاتی در زبان های اروپایی را مشاهده میکنیم که از ترکی باستان گرفته شده اند.

نمونه لغات ترکی باستانی در انگلیسی

علت این شواهد وجود امپراطوری ها و حضور اقوام پروترک و ترک در اروپا بوده است.در این مقاله به بررسی چندی از این ترکان می پردازیم.

TÜRKÇE yazıtlar Avrupada

کتیبه های ترکی باستانی در اروپا

کتیبه ترکی kylver_stone نوشته شده با الفبای رونی ترکی



ترجمه کتیبه ترکی kylver_stone



الفبای ترکی وایکینگ ها



کتیبه ی باستانی ترکی در ترکیه



کتیبه های ترکی باستانی دیگر در اروپا







Etrüsk TÜRKleri

ترکان اتروسک بانیان تمدن اروپا

ترکان اتروسک در سال ۷۰۰ پیش از میلاد



مجسمه مشهور گرگ اتروسک
(گرگ حیوان مقدس ترکان اتروسک)


کتیبه های ترکی اتروسکی با ترجمه



کتیبه ترکی در یونان باستان



Hun Türkleri
Hunlar

امپراطوری ترکان هون به فرماندهی آتیلای کبیر

در سال 200 میلادی






Saka Türkleri
işğuzlar

ترکان سکایی-ایشغوز ها-ایسکیت ها

در سال 600 پیش از میلاد






Avar TÜRKleri
Avarlar

امپراطوری ترکان آوار در اروپا

در سال 500 میلادی





Hazar Türkleri
Xəzər Türkləri-Xəzərbaycan

امپراطوری ترکان خزر در اروپا-خزربایجان

در سال 600 میلادی




Gök TÜRKLER

ترکان آسمانی

گوک تورک ها در سال 600 میلادی





Selcuk Türkleri

امپراطوری ترکان سلجوقی

سلجوقیان




OttomanEmpire

امپراطوری عثمانی



در حال حاضر نیز اقوام ترک زبان در اروپا سکونت دارند.مثل گاگاووز ها

مقایسه ساختاری ترکی و فارسی -زبان ترکی و فارسی

TÜRKÇE-farsca

مقایسه قواعد و قانونمندی ترکی و فارسی

بررسی زبان ترکی وفارسی

توجه:هدف از این مقاله صرفا  بحث علمی و زبانی در باره زبان های ترکی و فارسی می باشد.از خوانندگان خواهشمندیم ما را با نظرات خود راهنمایی کنند.

 

این مقاله قسمتی از یک فصل از فصول یک کتاب انگلیسی ترجمه شده درباره مقایسه ساختارها و قوانین فارسی و ترکی است.
با مطالعه این مقاله کتاب محاکمه الغتین حضرت امیر علیشیر نوایی در ذهن انسان یادآوری میشود.

 

---

معمولا پایه هر زبان را افعال آن زبان و ریشه افعال یعنی فعل امر تشکیل می دهد.و میشود گفت که بقیه لغات و عبارات زبان از افعال

گرفته میشود.
زبان شناسان تونایی و قدرت و ماهیت یک زبان را با افعال آن زبان مطالعه و طبقه بندی میکنند.
زبانهایی که افعالش قانون پذیر و بدون استثنا باشند در بین زبان ها به عنوان زبان های قوی مطرح میشوند.

در این میان زبان انگلیسی با حدود 100 فعل بی قاعده از 5 زبان قدرتمند جهان حساب میشود.

نمونه بی قاعدگی در زبان انگلیسی

حال:go/گذشته:went/نقلی:gone

در این میان زبانهای ترکی و عربی به علت قانون پذیری فوق العاده در صدر زبانهای قانونمند و قوی قرار میگرند.
ولی تفاوت زبان ترکی با زبان عربی در این است که قوانین زبان ترکی از زبان عربی آسان تر هستند و در ضمن استثنا ندارند.

قانونمندی افعال ترکی

زبان ترکی در بین زبانهای دنیا از لحاظ فعل و قوانین فعلی تنها با داشتن یک فعل بی قاعده قوی ترین زبان دنیا محسوب می شود.

معادل افعال بالا در زبان ترکی به ترتیب زیر می باشد.

حال :گئدیر gedir/گذشته:گئددیgeddi/نقلی:گئدیردی gedirdi

مشاهده می کنید که ریشه فعل در همه موارد ثابت است.

 

 

عدم وجود قوانین فعلی در فارسی

در این میان فارسی به علت قانونمند نبودن افعال در رده ضعیفها به حساب میاید.

نمونه بی قاعدگی در فارسی

حال:می رود/گذشته:رفت/نقلی:می رفته است

همانطور که مشاهده میکنید در فارسی ریشه ثابت نمی ماند و در تبدیل ماضی به مضارع فعل به طریقی نامعلوم تغییر میکند.بدون هیچ قانون.

 

فارسی زبانی فقیر در زمان های فعلی

به علاوه فارسی در زمان افعال نیز فقیر و ضعیف محسوب میشود و فاقد بسیاری از زمان ها می باشد بطوری که حتی یکی از ساده ترین اشکال زمانی یعنی زمان آینده نیز وجود ندارد.
برای رفع این مشکل در فارسی از فعل کمکی خواستن کمک میگرند.
مثال
انگلیسی
I will go
ترکی
من گئده جاقام mən gedəcaqam
فارسی
من میخواهم بروم

انگلیسی
I want go
ترکی -صیغه 1 خواستن
من ایستیرم گئدم mən istirəm gedəm
ترکی-صیغه 2 خواستن
من گئدیمسه ییرم mən gedimsəyirəm
فارسی
من میخواهم بروم

مشکل جایی پیچیده میشود که بخواهیم فعل خواستن را به زمان آینده ببریم.
ایستیه جاقام istiyəcaqam :خواهم خواست
ایستیه جاقیدیم istiyəcaqıdım :میخواهم بخواهم؟؟؟؟؟؟؟؟

 

زبان فارسی و مجهول و گذرا کردن افعال

در ضمن فارسی در افعال مجهول و گذرا کردن افعال مشکل اساسی دارد و توانایی این کار را ندارد.
مثال در مجهول کردن
ترکی
سئومک sevmək >>سئویلمک sevilmək
فارسی
دوست داشتن>>دوست داشته شدن
که معنی و مفهومی ناقص دارد

مثال در گذرا کردن
ترکی
یاتماق yatmaq >>یاتیتماق yatitmaq
اوخوماق oxumaq >>اوخوتماق oxutmaq >>اوخوتدورماق oxutdurmaq
فارسی
خوابیدن>>خواباندن
خواندن>>خوانداندن>>خواندانداندن
که تبدیل به چیزی خنده دار می شود.

 

نبود فعل اسمی در فارسی

در فارسی چیزی به نام فعل اسمی وجود ندارد.فعل اسمی به فعلی گفته میشود که با اضافه شدن یک وند به اسم معنی اسم را به فعل تغییر میدهد.
در فارسی برای رفع این مشکل از افعال کمکی استفاده میکنند.
مثال
ترکی
قره qərə>>قره له مکqərələmək>>قره لن مکqərələnmək>>قره لش مکqərələşmək
فارسی
سیاه>>سیاه کردن>>سیاه شدن>>رفته رفته سیاه شدن

 

فقدان قوانین فنوتیکی در فارسی

زبان ترکی دارای  قوی ترین قانون فنوتیکی یعنی قانون هماهنگی اصوات که اصوات را به اینجه و قالین تقسیم میکند است.
در مقابل در فارسی قوانین فنوتیکی وجود ندارد و در اکثر موارد اصوات در افعال بشکل عامیانه بکار می رود.
مثال عدم قانون فنوتیکی در فعل امر
در ایجاد فعل امر معلوم نیست که از کدام شکل بِ  یا بُ استفاده خواهد شد
رفتن>>بُرو
مردن  >>بِمیر
آمدن>>بیا
گذشتن>>بگذر
دویدن>>بدو

کمبود دایره افعال و لغات فارسی و ساخت فعل های جدید با قواعد بی قاعده

زبان فارسی بدلیل گسترده نبودن لغات و افعال برای جبران این نقص به ساخت افعال و لغات به شکل مندرآوردی روی آورده است.که باعث بدتر شدن وضعیت این زبان شده است.
در مقابل در زبان ترکی این لغات و افعالی که در فارسی ساخته شده بطور لغت و فعل ساده در ترکی موجود است.

مثال هایی برای افعال

داشتن>>برداشتن götürmaq
خوردن:یئماق yemaq>>برخوردن:توققوشماق toqquşmaq /چیرپیشماق çırpışmaq
بردن:آپارماق aparmaq >> ترابری کردن:داشیماق daşımaq
گرفتن:توتماق tutmaq >> درگیر شدن:وروشماق vuruşmaq/ توتوشماق tutuşmaq /چیرپیشماق çırpışmaq
خواندن:اوخوماق oxumaq >> فراخوانی کردن:چاغیرماق çağırmaq
گزاردن:قیلماق qılmaq >> برگزار کردن :قورماق qurmaq


رفتن:گئتماق gedmaq
>>دررفتن:قاچماق qaçmaq
>>سررفتن:داشماق daşmaq


آمدن:گلماق gəlmaq
>>درآمدن:چیخماق çıxmaq
>>برآمدن:دیکه لماق dikəlmaq
>>فرآورده:اورون ürün
>>فرآیند:سورچ sürəç / اورونوم ürünüm
>>درآمد:گلیر gəlir
>>گردهمایی:توپلانتی toplantı
>>همایش:قورولتای qurultay
>>گردآوری:یئغماق yığnaq


و...

در حالیکه لغات در و بر و ... دارای مفاهیمی متفاوت هستند.

گفتن:دئماق demaq >> گفت و گو :دئییش ماق deyişmaq / دانیشماق danışmaq:مکالمه کردن /قونوشماق qonuşmaq:مصاحبت کردن
جستن:آراماق aramaq >> جستجو کردن :آختارماق axtarmaq


مثال هایی برای لغات

شاخ :بورنوز burnuz >> شاخه :پوتاق putaq
زمین:یئر yer >> زمینه : آلاند aland
نام:آد  ad >> نامه:پیتیک pitik >> برنامه:وئرلیش verliş
ریش:سققل səqqəl >> ریشه:کؤک kök
روز:گون gün >>روزه:اوروج oruc
چشم:گؤز göz >> چشمه:بولاق bulaq / پینار pınar

فارسی زبانی ناقص در صفات

در زبان فارسی بیشتر ساختار ها و انواع اصفات موجود نمی باشد .بعلاوه ساختار صفت و موصوفی فارسی برگرفته از ساختارهای زبان عربیست.
مثلا
صفات و ضمایر ملکی در فارسی وجود ندارد و برای ترجمه اینها از لغت مال استفاده میشود.
با مقایسه صفات ملکی ترکی و انگلیسی به قانونمندی و زیبایی زبان ترکی بیشتر پی میبریم.
چون مشاهده میشود که صفات و ضمایر ملکی در ترکی با قاعده خاص و بطور قانونمند از ضمایر فاعلی ساخته میشود.در حالی که این صفات و ضمایر در انگلیسی بطور بی قاعده از ضمایر فاعلی ساخته شده است.
صفات ملکی ترکی
منmən>> منیم mənim
سنsən>> سنینsənin
اوo>> اونون onun
بیزbiz>>بیزیم bizim
سیزsiz >>سیزین sizin
اولارolar>> اولارین oların

صفات ملکی انگلیسی
my-your-her-his-our-your-their

ضمایر ملکی ترکی
منmən>> منیم mənim >>منیمکیmənimki
سنsən>> سنینsənin >>سنینکیsəninki
اوo>> اونون onun >>اونونکوonunku
بیزbiz>>بیزیم bizim >> بیزیمکیbizimki
سیزsiz >>سیزین sizin >>سیزینکیsizinki
اولارolar>> اولارین oların>>اولارینکیolarınkı

صفات ملکی انگلیسی
mine-yours-his-hers-ours-theirs

به علت طولانی بودن این کتاب از ادامه بحث خودداری میکنیم.فقط در پایان مثال هایی از ساختار ها و قواعد فعلی زبان ترکی -که واقعا فوق العاده هستند- و ترجمه فارسی آنها-که بدون هیچ گونه قانون و شکل ساختاری هستند - آورده شده است که در اکثر موارد حتی در فارسی قابل معنی کردن نمی باشد .

 

به تغییرات شکل افعال توجه کنید

مصدر:
گلمک gəlmək >>آمدن

امر:
گلسین gəlsin>>بیاید

التزام:
گله gələ >>بیاید؟؟؟
(در فارسی امر و التزامی  یکی ترجمه میشود)

نهی:
گلمه gəlməsin >>نیاید

مضارع اخباری:
گلیر gəlir >>می آید

مضارع اخباری استمراری:
گلیری  gəliri >>دارد  می آید
(مجبورا در فارسی از فعل کمکی داشتن استفاده میشود که از لحاظ معنی هیچ ربطی ندارد)

حال در گذشته:
گلیردی  gəlirdi >>داشت می آمد

...:
گلیرمیش gəlirmiş >>داشته می آمده؟؟؟
 
ماضی:
گلدی gəldi >>آمد

ماضی نقلی:
گلیپ gəlip >>آمده

ماض نقلی:
گلیپدی  gəlipdi >>آمده؟؟؟

ماضی بعید:
گلمیشدی gəlmişdi >>آمده بود

ماضی بعید استمراری:
گلمیشیدی gəlmişidi >>...؟؟؟

شرطی:
گلسه gəlsə >>اگر بیاید

آرزویی:
گلئیدی gəleydi >>ای کاش بیاید

توانایی1:
گلر gələr >>می تواند بیاید

توانایی2:
گله بیلر gələ bilər >>می تواند بیاید

عدم توانایی:
گلنمز gələnməz >>نمی تواند بیاید
گلنمزیمیش gələnməzimiş >>نمی توانسته که بیاید؟؟؟

...:
گلنمیین gələnmiyən >>...؟؟؟

آینده1 :
گلجاق gələcəq>>خواهد آمد

آینده2 :
گلجاقدی gələcaqdı >>میخواست بیاید؟؟؟>>ایستیردی گلسین istirdi gəlsin

آینده در گذشته:
گلجاقیدی  gələcaqıdı>>می خواست بیاید؟؟؟

آینده...:
گلجاقیمیش  gələcaqımış>>می خواسته بوده که بیاید؟؟؟

...:
گلنمیه جاقیمیش  gələnmiyəcaqımış>>نمی توانسته بخواهد بیاید؟؟؟


اجبار:
گلمه لی دی Gəlməlidi >>باید بیاید
گرک گله Gərək Gələ >> باید  بیاید
گلمه لی یدی Gəlməli idi>>لازم بوده که بیاید؟؟؟
گلمه لی میش gəməlimiş >>؟؟؟

و هزاران ساختار فوق العاده دیگر

نکته جالب اینجاست که در فارسی برای بیان ساده ترین زمان ها و حالات چون ساختاری موجود نیست از افعال کمکی مثل خواستن و داشتن و بودن و کردن و... کمک گرفته میشود.

 

شهر های باستانی شگفت انگیز ترکان شرق

Doğu TÜRKlərin Eski ilginc şehirlər

شهرهای شگفت انگیز ترکان باستان شرقی

آثار تاریخی ترکان شرقی

ترکان به دلیل داشتن وسعت مکانی محل زندگی و داشتن تاریخ کهن دارای تمدن هایی در سراسر جهان بودند.
در این مقاله فقط به بررسی شهرهای شگفت انگیز اجداد ترکان باستان در شرق دریای خزر پرداخته شده است.
در بین ترکان غرب و ترکان باستان اروپا نیز شهرهای باستانی بسیاری موجود است.
در اروپا می توان به شهر شگفت انگیز اتروسک ها در قله ی کوه اشاره کرد.

به علاوه به پایتخت ترکان هون به فرماندهی اتیلای کبیر و پایتخت ترکان خزر در غرب دریای خزر و به پایتخت ترکان آوار در قلب اروپا اشاره کرد.

در ایران از شهرهای شگفت انگیز پروترکان میتوان به کندوان و حیله ور در نزدیکی تبریز به شهر حسنلو سولدوز-نقده- به شهر دوراونتاش پروترکهای ایلامی-ائلام- و به شهرهای پروترک های سومری مثل اوروک اشاره کرد.
در این میان به تمدن های نیمه پروترک مثل مایا ها و ازتک ها در قاره امریکا  نیز اشاره کرد.

Türk piramitleri
اهرام ترکان باستان با قدمت 6000 ساله
دهها هرم باستانی در ترکستان شرقی(اویغورستان) و غرب چین




ARKAİM
5000 YILLIK TÜRK ŞEHRİ
شهر 5000 ساله ترکان باستان



KOİ KRYLGAN KALA
شهر باستانی ترکان با تاریخ 3 تا 5 هزار ساله








XANADU
ANTİK TÜRK ŞEHRİ
شهر مجسمه های ترکان باستان






POR - BAJİN
TUVA'DAKİ MOYUN ÇUR KAĞAN'IN YAZLIK SARAYI
شهر دریایی ترکان باستان







Turfan
شهر 3000 ساله تورفان و سیستم آبی ترکان باستان








Khara khota
شهر باستانی خاراخوتا (قارا خوتا) با تاریخ چند هزار ساله





Tun-Huang
شهر نقاشی های ترکان باستان





idikut
شهر نقاشی های باستانی ترکان

غیر از این شهرهای باستانی چند هزار ساله می توان به شهر ها و اثار تاریخی دیگر ترکان شرقی نیز اشاره کرد.

تاج محل هندوستان
بنا شده توسط جهانشاه
پادشاه سلسله ترک زبان گورکانی (بابوریان)






آثار تاریخی شهر خوارزم (خیوه)ازبکستان
یادگار خوارزمشاهیان و ترکان ازبکستان







آثار تاریخی شهرهای سمرقند و بخارا و مزار شریف
یادگار ترکان تیموری و شاهرخ










آثار تاریخی شهر کاشغر
یادگار ترکان قاراخانی

زبان باستان آذربایجان:ترکی قبچاق(باستان)

زبان ترکی آذربایجانی امروزی جز شاخه اوغوزی ترکی(ترکی غربی) دسته بندی می شود. در این شاخه ی زبان ترکی، لجهه های دیگر ترکی مثل ترکی آناتولی(استانبولی) ، ترکی گاگاووزی(ترکی رومانیایی) و ... وجود دارند.

با این حال در بررسی زبان ترکی آذربایجانی به عبارات و لغاتی برمی خوریم که به ترکی قبچاقی تعلق دارند و حتی این لغات در دیگر لهجه های اوغوزی وجود ندارد؛ حتی بیشتر این لغات در آذربایجان ایران کاربرد دارند و در زبان ترکی آذربایجانی رایج در جمهوری آذربایجان نیز موجود نیستند.

تصویر: شباهت فوق العاده زیاد ترکان قره چای(کاراچای-بالکار قفقاز روسیه) که شاخه ای از ترکان قبچاق هستند به ترکان آذربایجان

 

حضور ترکان و زبان ترکی در ایران به دوران باستان باز میگردد؛ و فقط وجود کتیبه های باستانی با طمغاهای قبایل ترکی در سراسر ایران برای اثبات این ادعا و رد برخی فرضیات خائنانی چون کسروی کافی است.حتی نام ترکی برخی از قبایل باستانی حاضر در منطقه آذربایجان که از دست تحریفات تاریخی در امان مانده اند نیز دوباره ادعای بالا را اثبات می کند.مثل قبایل ایشغوز ، توروکی Turukki و...

لینک:توروک ها قبیله از ترکان باستان آذربایجان
http://en.wikipedia.org/wiki/Turukkaeans

 

Turukkaeans (Turukkum, Turukku) were an ancient near eastern people in the north western parts of Ancient Iran during the Bronze Age. In particular, they inhabited the Urmia basin and the valleys of northwestern Zagros Mountains.

http://az.wikipedia.org/wiki/Turukki

Turukki və ya Turuk – e.ə. XX – XIX əsrlərdə Cənubi Azərbaycanda və Xəzərin cənub hissəsində yaşamış qədim türk tayfalarından biri.

تصاویر: کتیبه های باستانی ایران با طمغاهای قبایل ترکی(تیمره و خمین)

 

شکل اولیه طمغای آت at ترکی (از شکل های اولیه ی خط باستانی ترکی) در اصفهان

 

علاوه بر این کتیبه هایی ترکی باستان در اهر-مشکین دلیلی دیگر بر این مدعاست.

تصویر:کتیبه های ترکی اهر

 

به علاوه به برخی نام ها و اسامی شهرها و مناطق آذربایجان ایران برمیخوریم که برگرفته از نام ها و لغات ترکی قبچاقی است و حتی در بعضی موارد  وند های مکان ساز ترکی قبچاق نیز دیده می شود.

حال به بیان چندی از لغات و عبارات ترکی قبچاقی که در ترکی آذربایجانی باقیمانده اند می پردازیم.

لغات ترکی قبچاقی در ترکی آذربایجانی:

-یوخو yuxu :به معنی خواب که در دیگر لهجه های ترکی اوغوزی(ترکی استانبولی) به شکل اویکو uyku است.
-ناققا naqqa : به معنی نهنگ که در دیگر لهجه های اوغوزی وجود ندارد.
-سؤوماق sövmaq : به معنی دوست داشتن که در لهجه آذربایجانی رایج در تبریز کاربرد دارد. این لغت در جمهوری آذربایجان و در ترکیه به شکل سئومک sevmek کاربرد دارد ولی در زبان قبچاق عینا به کار می رود.
-اوغرولاماق oğrulamaq: به معنی دزدیدن که در ترکی استانبولی لغت چالماق çalmak و هیرسیزلیک hırsızlık وجود دارد.
-یالقیز yalqız : به معنی تنها که در ترکی استانبولی به شکل یالنیز yalnız کاربرد دارد.
-قایتارماق qaytarmaq : به معنی بازگرداندن(تکرار کردن) که در ترکی استانبولی وجود ندارد.
-قابیرقا qabırqa : در ترکی آذربایجانی به معنی قفسه ی سینه و در ترکی قبچاق به معنی دیوار می باشد که در ترکی استانبولی وجود ندارد.
-یاغیش yağış : به معنی باران که در ترکی استانبولی به شکل یاغمور yağmur کاربرد دارد.
-ای iy : به معنی بو که در ترکی قبچاق امروزی  به شکل ایس is کاربرد دارد. البته باید گفت که در آذربایجان لغت قوخو qoxu نیز به معنی بو وجود دارد که با شکل استانبولی آن یعنی کوکو koku همخوانی دارد.
-دیب dib : به معنی انتها و نزد که در ترکی استانبولی وجود ندارد ولی در ترکی نوغایی(از شاخه های قبچاق) عینا به کار می رود.
-تای tay : که از ادات تشبیه در ترکی آذربایجانی و ترکی قبچاقی است که در ترکی استانبولی وجود ندارد.
-یاخشی yaxşı : به معنی خوب است که در ترکی قبچاق به شکل جاکشی cakşı کاربرد دارد.در ترکی استانبولی لفظ اییی iyi به کار می رود که برگرفته از لفظ اییو iyev در ترکی باستان است که به معنی نیکو است.
-تازا taza :به معنی تازه و نو است که در ترکی قبچاقی عینا به کار می رود.البته در زبان ترکی آذربایجانی لفظ یئنگی yengi نیز وجود دارد که با لغت استانبولی یئنی yeni همخوانی دارد.
-زای zay : به معنی خراب است و در ترکی قبچاق عینا وجود دارد. البته در ترکی آذربایجانی لفظ پوزوق pozuq نیز به این معنی وجود دارد که با لغت استانبولی بوزوک bozuk همخوانی دارد.
-بؤرو börü : به معنی گرگ است.این لفظ در ترکی آذربایجانی خلجی وجود دارد و عینا از قبچاق گرفته شده است.
-اولگو ülgü : به معنی الگو می باشد که در ترکی استانبولی وجود ندارد و از زبان قبچاق در ترکی آذربایجانی امروزی باقیمانده است.
-گؤرستمک görsətmək :به معنی نمایش دادن است که فقط در ترکی آذربایجانی ایران موجود است و در بقیه ی لهجه های اوغوزی به شکل göstermek کاربرد دارد.

در ادامه به اسامی اماکن و شهرها که از زبان ترکی قبچاقی گرفته شده اند می پردازیم.

وجه تسمیه تبریز در زبان ترکی قبچاق:

نام تبریز در منابع باستانی به شکل توروس- تاوروس (تاو ار اوس) ذکر شده است. لفظ تاو tav برگرفته از زبان ترکی قبچاقی به معنی کوه می باشد که در ترکی اوغوزی و ترکی آذربایجانی امروزی به شکل داغ dağ کاربرد دارد.

وجه تسمیه اردبیل در زبان ترکی قبچاق:

نام اردبیل در منابع باستانی به شکل آرتاویل موجود است که به سرزمین با برکت ترجمه می شود.این لغت در اصل به شکل آرتا آویل است.آرتا arta در زبان ترکی از ریشه آرتماق artmaq به معنی افزودن و برکت دادن است.آویل avıl در ترکی قبچاق به معنی روستا می باشد؛ در حالیکه در زبان های اوغوزی معادل لغت روستا، کنت( کند) kent و کؤی köy می باشد.

وجه تسمیه نام سهند و سبلان:

نام سهند و سبلان در منابع باستانی به شکل های ساواند و ساوالان آمده است.در نام ساواند و ساوالان لفظ  ساو sav در ترکی قبچاقی به معنی وحی می باشد.

علاوه بر این در مناطق آذربایجان و ایران به وند مکان ساز گان-قان gan بسیار برمیخوریم که برگرفته از ترکی قبچاق می باشد.مثل زنگان(زنجان)، توپارقان(نام قدیمی و ترکی آذرشهر) و ... .

از نکات جالب دیگر وجود روستا های فراوان در منطقه ی آذربایجان به نام قبچاق و قیبچاق است.

بعد از دوران باستان، قبل از اسلام نیز آذربایجان محل حاکمیت امپراطوری های ترکان نیز بوده است.

تصاویر: آذربایجان در قلمروی امپراطوری ترکان هون(به فرماندهی آتیلا) و امپراطوری ترکان خزر

 

در ادامه نیز به یک کتاب عربی درباره حضور ترکان در آذربایجان می پردازیم.
کتاب عربی «التيجان في ملوک حمير» اثر ابن هشام که در حدود سال 200 قمری نگاشته شده است . ترجمه ی رحیم رئیس نیا مربوط به صفحه ی 402 از این کتاب است که اسکن آن را هم می توانید مشاهده کنید: يکي از اسناد مهمي که از حضور اقوام و طوايف ترک زبان در آذربايجان پيش از اسلام حکايت دارد، اخبار عبيدبن شرية . . . است. عبيدبن شرية جرهمي در دوره جاهليت در يمن به دنيا آمده، يکي از معمرين و جهانديدگان دوره خلافت معاويه بوده است. معاويه او را دمشق دعوت کرد و از اخبار عرب و ملوک آن قوم جويا شد و وي به پرسش هاي معاويه پاسخ داد. به دستور معاويه اخبار او تدوين گرديد. گفته شده است که عبيد _ در گذشته در سال 67 ه. _ نخستين کسي از عرب است که کتاب تصنيف کرده است. اخبار عبيد . . . بعدها به دست ابن هشام معروف _ در گذشته در سال 213 يا 218 ه. _ افتاده و او آن را بانضمام کتاب التيجان في ملوک حمير – که خود بواسطه سه نفر از وهب ابن منبه (114 – 34 ه.) روايت کرده – در يک جا گرد آورده است . اين اثر ابن هشام در سال 1347 ه./1928 م. به تصحيح زين العابدين موسوي در حيدر آباد دکن به چاپ رسيده است . در جريان گفتگوي عبيد با معاويه دو بار از آذربايجان سخن به ميان آمده است. بار اول از حمله حارث رايش پدر ابرهه معروف – که به روايتي در سال تولد حضرت محمد(ص) با فيل به مکه حمله کرد – به آذربايجان سخن رفته است. به روايت عبيد رايش با صد هزار قشون از يمن به راه افتاد و از طريق جزيرة العرب و عراق به کوهستان موصل فرود آمد و در آن جا شمربن القطاف . . .را همراه با صد هزار لشکر روانه آذربايجان کرد .»شمر وارد آذربايجان شد، جنگجويان آن ها را کشت و کودکان را اسير گرفت . پس باز آمد و روي دوپاره سنگ موضوع آمدنش را نگاشت . آن دو سنگ هم امروز [در اواسط سده 1 ه.] بر ديوار آذربايجان باقي است . معاويه گفت : خداوند ترا خير دهاد، از حال آذربايجان بگو ؟ عبيد گفت:آذربايجان از سرزمين هاي ترک است و ترکان در آن گرد آمده اند.»

 

الفبای باستانی ترکی(ترکان مخترعین الفبا)

The Turkic origin of Alphabet

الفبای رونی(رونیک) ترکی -اولین الفبای جهان

وجود کتیبه های ترکان باستان در همه تمدن های باستان جهان

خط رونی(رونیک)
اولین کتیبه های باستانی جهان با خط رونی(خط رمزگونه) نوشته شده اند.این خط گاهی بصورت نماد های تصویری(مصر باستان)  و گاهی هم بصورت الفبای رونیک باستان(futhark) است که این شکل الفبایی تکمیل شده همان تصویر ها هستند.نکته جالب این است که این کتیبه های رونی به شکل ابتدایی در تمامی تمدن های باستان وجود داشته اند.

تصویر1:کتیبه های گؤک تورک آخرین و تکمیل شده ترین شکل رونی

اولین نمونه های خط رونی
اولین نمونه های الفبای رونی در جهان در آسیا در کتیبه های ترکی 30000 ساله اولوکم یافت ده اند.نمونه های بعدی در منطقه قوبوستان و کلبجر جمهوری آذربایجان و کتیبه های ترکی اهر ایران و کتیبه های ترکی آسیای میانه یافت شده اند .این کتیبه ها به شکل ابتدایی الفبای رونی هستند و نیز همراه با  تصاویر رمز گونه -خط تصویری- هستند و به نوعی شروع کننده الفبای رونی بوده است که بعد ها در کتیبه های دیگر این خط تکمیل شده است.

تصویر2:کتیبه ی 30000 ساله ترکی پیش از تاریخ اولوکم

تصویر3:کتیبه ی ترکی باستان قوبوستان و کلبجر جمهوری آذربایجان

 

تصویر4:کتیبه های ترکی باستان آسیای میانه

 

تصویر5:کتیبه های ترکی باستان اهر در ایران

 

پیش از این کتیبه ها ، کتیبه های دیگری هم بوده اند ولی در آنها فقط از خطوط تصویری استفاده شده اند ک هاین خطوط تصویر به نوعی منشا خط رونیک می باشند.از این گونه کتیبه ها می توان به کتیبه های ترکان پیش از تاریخ در کوه های آلتای و کتیبه های ترکی استان اصفهان در ایران اشاره کرد.

تصویر6:شکل اولیه طمغای At در کتیبه های ترکان باستان در استان اصفهان (طمغای At ترکی منشا حرف A الفبای لاتین)

 

تصویر7:روند تکمیلی طمغای At در کتیبه های بعدی ترکان  (طمغای At ترکی منشا حرف A الفبای لاتین)

 

 

اولین نمونه کتیبه های رونی اروپا مربوط به پروترکهای اسکاندیناوی(کتیبه kylver ) و اتروسک ها و وایکینگ ها می باشد.

تصویر8:کتیبه ی  kylver

 

 

علت نامگذاری Futhark بر کتیبه های رونی اروپا
اروپاییان کتیبه های رونی را مربوط به اجداد خود می دانند ولی قادر به ترجمه و خواندن این آثار نیستند.در تلاشهایی که برای خواندن کتیبه ی  kylver اسکاندیناوی انجام شد به جمله ای بی معنی برخوردند که اولین کلمه ان به صورت Futhark بود.به همین دلیل به کتیبه های رونی اروپا Futhark می گویند.

تصویر9:ترجمه Futhark در کتیبه ی kylver

الفبای یونانی و لاتین برگرفته از الفبای رونی ترکی
یونانیان و رومیان قدیم الفبای خود را با تغییر جزئی در الفبای رونی اتروسک ها و Futhark برگرفته اند و بعد ها اقوام آنگلوساکسون نیز با تقلید از این الفبا کتیبه هایی رو بر جا گذاشته اند.


آشکار شدن دروغ تاریخی اروپاییان
اروپاییان برای خواندن کتیبه های باستان Futhark تلاش های فراوانی کرده اند و برای خواندن این کتیبه ها به خیال خودشان شیوه خواندن از چپ به راست الفبای امروزی خودشان استفاده کرده اند که تا به امروز به نتیجه نرسیده اند.
پرفسور کاظیم میرشان Kazim mirşan ترک شناس و باستان شناس مشهور در مجمع باستان شناسان اروپا ترجمه چند صد کتیبه ی Futhark را با استفاده از خواندن این کتیبه ها با الفبای رونی ترکی باستان با طمغاهای پروترک ها با شیوه خوانش از راست به چپ ارائه کرد و پروترک بودن اقوام باستان اروپا را اثبات کرد و اروپاییان را به حیرت انداخت.

تصویر10:ترجمه ترکی کتیبه های Futhark

 

تصویر11:نمونه های دیگری از رونی باستان اروپا و ترجمه ترکی یکی از انها

 

تصویر12:نمونه ی رونی باستان مشابه با سبک نوشته شده بر سنگ ایستاده مکعب مستطیل با کتیبه های گؤک تورک ها

این ترجمه ها در ان مجمع با دو واکنش مخالف و موافق روبرو شدند.از آن روز تلاش های باستان شناسان متعصب اروپایی مخالف با کاظیم میرشان برای بازگرداندن تاریخ از دست رفته خود با شدت دوچندان شروع شده و خوشبختانه یا بدبختانه تا به امروز به نتیجه نرسیده است.



آخرین نمونه های خط رونی جهان
همانطور که اولین نمونه های خط رونی به ترکان در اولوکم باز میگردد آخرین و کاملترین شکل رونی نیز به تمدن گؤک تورک باز میگردد.از گؤک تورک ها کتیبه های فراوانی با خط رونی یافت شده است .

تصویر13:کتیبه های گؤک تورک

چون این کتیبه ها در دره اورخون orhun یافت شده اند اصطلاحا به کتیبه های رونی آسیا کتیبه های اورخون orhun می گویند.

تصویر14:کتیبه های گؤک تورک

الفبای رونی ترکی پایه و اساس الفباهای باستانی جهان
خطوطی از جمله خط میخی و خط تصویری سومریان و خط تصویری مصریان و خط اتروسک های پروترک که خط یونانی و لاتین از ان گرفته شده و خط الفبای عربی از خط رونی ترکی گرفته شده اند.
حال به بررسی ریشه و منشا بودن رونی ترکی به الفباهای جهان می پردازیم.

طمغا چیست؟(Tamga  یا  Damga)

طمغا یا دامغا کوچکترین جز الفبای رونی ترکی و یا به عبارتی حروف الفبای رونی ترکی است.طمغا هم به شکل هجا است و هم به شکل حرف مثل حروف مقطعه عربی

تصویر15:مجسمه طمغاهای ترکان

 

تصویر16:منشا برخی از طمغاها

 

در ضمن هر طمغا دارای نمادی خاص است و سمبل چیزی نیز محسوب می شود.مثل طمغای As یا Az که در نام آذربایجان نیز بکار رفته است که سمبل هوش و خرد است.

تصویر17:طمغای As یا Az  در نام آذربایجان

طمغا در گذر زمان در بین ترکان به معنی مهر نیز بکاررفته است.همانطوری که در بین ترکان ایران هر قبیله ترک دارای یک طمغا و مهر برای خود بوده است.



خط تصویری مصر با منشا ترکی
طمغا ها دارای یک شکل تصویری-شکل ابتدایی طمغا- نیز بوده اند که در بین مصریان و سومریان بکار رفته اند.

تصویر19:طمغاهای مصری-ترکی با معنی انها در ترکی باستان

تصویر طمغای اوچ üç ترکی در کتیبه های مصری
ریشه عدد سه در الفبای عربی و لاتین

الفبای لاتین و یونانی دارای منشا ترکی
به اعتراف باستان شناسان اروپا الفبای لاتین و یونانی برگرفته از الفبای رونی اتروسک ها و وایکینگ ها -از پروترکهای اروپا- می باشد.در زیر چندین کتیبه  از اتروسک ها که بدست پرفسور میرشان kazim mirşan ترکی بودن انها اثبات و ترجمه شده امده است.

تصویر20:کتیبه های ترکی اتروسکها

 

در تصاویر زیر منشا ترکی برخی حروف یونانی و لاتین که از کتیبه های اتروسک گرفته شده امده است

تصویر21:منشا ترکی الفبای لاتین و یونانی

 

 

تصویر22:کتیبه ای پروترک در یونان باستان

 

تصویر23:کتیبه ای ترکی در آناطولی(ترکیه ی امروزی)

در تصویر زیر ریشه ترکی الفبای وایکینگ ها و شباهت ان به الفبای اورخون امده است.

تصویر24:الفبای ترکی واکینگ ها

ریشه ترکی خط میخی و تصویری سومریان پروترک
امروزه با مطرح شدن چندین هزار لغت سومری با ریشه ترکی ، شکی در پروترک بودن سومریان نیست ولی در تصویر زیر چندنی طمغای خط میخی سومریان امده که توسط کاظیم میرشان تطابق سازی شده است.

تصویر25:خط ترکی سومری با منشا رونی ترکی

منشا ترکی الفبای عربی
در شکل زیر منشا و ریشه حروف الفبای عربی در الفبای رونی ترکی امده است.

تصویر26:حروف الفبای عربی با ریشه ترکی

در شکل زیر شباهت فوق العاده لفظ جلاله در عربی با لفظ تانگری-خدا- در الفبای اورخون امده است.

تصویر27:شباهت لفظ جلاله در عربی با اورخون

نکته قابل توجه دیگر وجود کتیبه های ترکی در مناطق عرب نشین است.
در یمن و عمان در اثار باقی مانده از قصر بلقیس کتیبه های ترکی بسیاری با الفبای رونیک به چشم میخورد.

تصویر28:کتیبه های ترکی عمان یمن قصر بلقیس

 

تصویر29:شکل اصلی حروف کتیبه های ترکی یمن و عمان

تصویر30:ریشه ترکی الفبای عبری

منشا ترکی الفبای چینی
الفبای چینی امروزی برگرفته از طمغاهای ترکی می باشد.بعلاوه به نوعی برگرفته از الفبای اورخون و اویغور می باشد.این مسئله در کتاب باستانی و ارزشمند ترکی آلتین یاروق و ایرک بیتیک کاملا مشهود است.

تصویر31:نمونه های چینی قدیم برگرفته از طمغاهای ترکان

 

تصویر32:کتاب آلتین یاروق و ایرک بیتیک

لینکها:

کتیبه های رونی اسیا و اروپا
http://www.antalyaonline.net/futhark/Avrasya.htm

کتیبه Kylver
http://en.wikipedia.org/wiki/Kylver_Stone

ترکی بودن کتیبه های futhark
http://www.antalyaonline.net/futhark/

کاظیم میرشان
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kaz%C4%B1m_Mir%C5%9Fan


کتیبه های اورخون
http://tr.wikipedia.org/wiki/Orhun_Yaz%C4%B1tlar%C4%B1

طمغا
http://en.wikipedia.org/wiki/Tamga
http://turkbilimi.com/?s=tamga

طوغرا-طغرا- مهر حکومتی

http://en.wikipedia.org/wiki/Tughra

سومریان پروترک
http://www.onturk.net/onturk-betik-sumerce-turkce-benzer-sozcukler.html

کتیبه های ترکی اتروسک ها
www.angelfire.com/tn3/tahir/trk93a.html‎

ریشه ترکی الفبای لاتین
The Turkic origin of Latin Alphabet
http://www.frmtr.com/kultur/583104-latin-alfabesinin-kokeni-turkce.html

ریشه ترکی الفبای یونان
http://www.bilinmeyenturktarihi.com/tag/yunanin-kokeni-on-turktur


وایکینگ ها
http://www.astroset.com/bireysel_gelisim/kadim/k28.htm


کتیبه های ترکی عربستان
http://turkbilimi.com/?p=11830
http://turkbilimi.com/?p=10297


یمن-بیلقیس
http://turkbilimi.com/?p=598
http://www.onturk.net/onturk-yazitlari-yemen.html


کتیبه های ترکی باستان در اناطولی-ترکیه
http://www.onturk.net/onturk-yazitlari-turkiye-kucuk-yazilikaya.html

http://www.onturk.net/onturk-betik-hititce-turkce-benzer-sozcukler.html


کتیبه های ترکان باستان در اصفهان
http://www.onturk.net/onturk-kaya-resimleri-isfahan.html

حماسه ها و افسانه های ترکان

Türklerin Destanları ve Masalları

ادبیات حماسی ترکان

حماسه های ترکان برترین حماسه های جهان

ترکان به دلیل گستردگی سرزمین ها و تاریخ دراز و غیرت ها و دلاوری ها ، صاحب ادبیات حماسه ای بسیار غنی هستند ؛ بطوری که به جرات می توان ادبیات حماسی ترکی را غنی ترین نوع ادبیات جهان دانست.حماسه عظیم ماناس برای اثبات این ادعا کافیست.

مجسمه ماناس در قرقیزستان

به غیر از حماسه های اقوام پروترک (مثل حماسه گیل گمیش سومری و حماسه گرگ خاکستری ترکان اتروسک) قدیمی ترین نمونه های باقی مانده از حماسه های ترکی مربوط به حماسه های ترکان سکایی می باشد.حماسه های شو şu destani و حماسه آلپ ار تونقا از حماسه های سکائیان می باشد.

مجسمه گیل گمیش سومری

مجسمه گرگ اتروسکی

حماسه شو مربوط به مقاومت پادشاه سکاییان در مقابل هجوم اسکندر می باشد و حماسه آلپ ار تونقا همان حماسه افراسیاب مطرح شده در شاهنامه فردوسی به عنوان شاه کوشانی فرمانروای توران است.

آلپ ار تونقا

سرودن اولین نمونه اشعار حماسی ترکی در زمان  هونهای ترك بوده است و بدین ترتیب بايد پذيرفت كه تركها حدود پانزده ـ شانزده سده صاحب نوعى شعر حماسى بوده اند و گواه آن گزارش پريسكوس، ملازم سفير روم شرقى در روزگار آتيلاست. به گفته او، در ضيافتى دو تن غيررومى مدايح اغراق آميزى در ستايش پيروزيها و جنگاوريهاى آتيلا خوانده و او را تمجيد كرده بودند (رجوع کنید به مولروس، ج 4، گ 92پ).

مجسمه ی آتیلای کبیر در ترکیه
پادشاه مقتدر سلسله ترک هون

مته خان بنیانگذار سلسله هون

روايت شفاهى حماسه، يعنى نقالى آن، در گويشهاى تركى دامنهاى گسترده دارد؛ از روايات قبايل نواحى آلتايى (شيفنر، راتلف، اولاگاشف) تا روايت حماسه كامل از زبان نقالان نام آورى چون ساغمباى و ساياقباى (راويان ماناس/ مَناس، حماسه قرقيزى) و يولداش ـ اوغلى (راوى آلپامش، حماسه ازبكى).

سير تكامل حماسه در آسياى ميانه، از شرح پهلوانيهاى دلاوران شَمَنى  ــكه بر بال عقابها سوار مىشدندــ آغاز میشود و به پهلوانانى میرسد كه از آن سوى استپها بر فرمانروايان مقتدر میتاختند، و به اين ترتيب رام كردن مركبى بادپا به نام اسب، كه آرزوى بزرگشان بود، به حقيقت میپيوست.

در ديوان لغات الترك محمود كاشغرى ]متوفى اواخر قرن پنجم[، بخشى از شعر حماسى تركى آورده شده كه از نوع سوكواره بر پهلوانان يا مديحه يا خودستايى است و در قالب وزنى a+a، (قافيه) a+x، b+b، b+x ]يعنى ابيات هشت هجايى[ سروده شده است و اين شعر به پژوهشگران، از جمله بروكلمان، امكان داده است كه ابيات از هم گسيخته در ديوان لغاتالترك را بازپردازى كنند.

حماسه ماناس، گرچه متعلق به ترکی قرقيزی است، اما برخى شخصيتهاى آن، از جمله خود ماناس، در حماسه هاى ساير اقوام ترکان نيز پديدار میشوند؛ همانند آلپامش، اِديگه باتِرِ (بهادُر)، قوبلاندى باتر، و شورا باتر. براى نمونه، در ميان ازبكان دهگونه (روايت) از آلپامش وجود دارد، در ميان قزاقها دوگونه، در ميان قره قالپاقها يك گونه، كه شمار ابياتشان از 500 ،2 تا چهارده هزار متغير است. داستان ماناس در نواحى آلتايى به صورت آلپ ماناش و در كتاب دده قورقوت به صورت قصه بسيار لطيف «بامسى بيرك» ديده میشود.(نکته جالب این است که افرادی از روی نادانی حماسه کهن دده قورقود را کتابی ساختگی و جعلی میخوانند)

مجسمه دده قورقود در ترکمنستان

مجسمه دده قورقود در آذربایجان

 

ماناس گرچه فقط به يك دوره و دودمان تعلق دارد، در عين حال، اكثر حماسه هاى قرقيزى را كه زمانى مستقل بوده اند در خود جاى داده است، از آن جمله اند: ار كوكچو، ار توشتوك و بسيارى از قصه هاى عاميانه غيرمكتوب قرقيزى. تنها داستانهاى حماسى درجه دو، همانند جانش و بايش (با پيوند نزديك به قصه تركمنى ـ ازبكى يوسف و احمد)، قورمانبك، سارينجى، ارتابيلدى از تأثير ماناس در امان مانده اند.

یاتاغان شمشیر افسانه ای ترکان

راويان ماناس يا ماناسچيها مجاز بودند و حتى تشويق میشدند كه بر شمار ابيات اين منظومه بيفزايند و تكملههايى براى آن فراهم كنند، مثلا راويانى از نسل دوم (مانند سمتى) و سوم (مانند سيتك). نقالان ماناس را با 000 ،250 بيت معرفى كردهاند، و ساغمباى (متوفى 1319ش) هم با آنان هم داستان است. در حالىكه ساياقباى كه متأخرتر بوده (تولد ح 1312)، ماناس را با چهارصدهزار بيت عرضه كرده است. تحقيقات ميدانى براى گردآورى اين اثر آسان نبود. راتلف، در اواخر قرن سيزدهم/ نيمه دوم نوزدهم فقط حدود 500 ،12 بيت از ماناس را از زبان راويان گرد آورده است.

براى نقل و روايات ماناس دو مكتب اصلى وجود داشت : تىين شان از آنِ ساغمباى و ايسيقكول از آنِ ساياقباى. موضوع ماناس، تولد سحرآميز قهرمان، كودكى شگفتی آور وى، و كوشش او در يگانه كردن قبايل قرقيز پس از پيروزى بر خويشاوندان ذكور مدعى فرمانروايى و دشمنانش است. همچنين، شرح لشكركشيهاى او بهويژه بزرگترين لشكركشىاش به ديار چين، بازگشت فاجعه بار او از اين سفر كه به مرگ او میانجامد، زنده شدن او و غيره. يكى از چهره هاى درخشان حماسه ماناس، برادرِ شيرى او، الممبت، چينىِ اسلام آوردهاى است كه ماناس در لشكركشى بزرگ به او اختيارات بسيار میدهد و حسادت قرقيزها را برمیانگيزد.

ماناس در جنگهاى خود از يارى چهارپايان سحرآميز بهرهمند میشود، و اين برپايه اعتقادات شمنى است. در اين جنگها، چهل جنگاور، كه قرقچورو خوانده میشوند، وى را همراهى مىكنند. راتلف و اغلب نقالان ماناس در قرن چهاردهم/ بيستم براى بيشتر اين چهل تن نامهاى يكسانى ذكر كرده اند.

حماسه هاى مهم قزاقها/كازاخها عبارت اند از: آلپامش باتر، اديگه باتر، ار كوكچا، ار ساين، ار تارغين، قَمْبَر باتر، قوبلاندى باتر، شورا باتر، قيز ژيبك، قوزى كورپوش، و بايان سولو (كه رومئو و ژوليت تركى بهشمار مىآيد). آيمان شولپان و اوراق باتر نيز محصول روزگارىاند كه نفوذ روسها در آسياى ميانه گسترش يافته بود.

اوغوز خاقان(اوغوز خان) پدر افسانه ای ترکان

مجسمه اوغوزخاقان در ترکمنستان

ازبكان، علاوه بر منظومه آلپامش (رجوع کنید به سطور گذشته)، منظومه حماسى عاشقانه يوسف و احمد را دارند كه در آن با تركمنان خوارزم شريكاند (بين تركمنان با عنوان بوز اوغلان، يعنى جوان خاكسترى شهرت دارد)، و نيز حماسه داستان شيبكخان و منظومه هاى عاشقانه گون توغْمِش، شيرين و شكر، و غيره.

افسانه ارگنه قون(نوروز)

مراسم ارگنه قون توسط بانوان قزاقی

برجسته ترين حماسه قره قالپاقها قرق قيز (چهل دختران) است. اين داستان هرچند متأثر از ادبيات جديد است، اما قهرمان اصلى آن، گولايم، نماينده زنان جنگاور آسياى ميانه كهن است. اَلّايار ]اللّهيار؟[، فرماندهِ دژِ سركوپ قره قالپاقها، ناحيه ميوئِلى (ميوه زار) را به دختر میبخشد و او آنجا را آباد و پررونق میكند. پدر گولايم در جنگ با خان قلموق كشته میشود و دختر به يارى محبوبش، ارسلان، پهلوان خوارزمى، انتقام پدر را می گيرد.

حماسه کورشاد - شاهزاده گؤک تورک
قهرمان ترکان در جنگ با چینیان برای نجات ترکان اسیر در چنگ چینیان

حماسه كوراوغلى (دلاورى به نام روشن) در ]جمهورى[ آذربايجان، يعنى پهلوانى كه پدرى نابينا داشت، آوازهاى گسترده دارد. قزاقها و ازبكها از داستان كوراوغلى با عنوان «چهل داستان از گوراوغلى» ياد میكنند كه رنگ و بوى حماسى ندارد.

حماسه کوراوغلو

مجسمه کوراوغلو در ترکمنستان

در حماسه هاى قزاق و از آن طريق در حماسههاى قرقيزى، وجهه قهرمانىِ نوغاى، همانند آخاييان يونان در آثار هومر شاخص است. به طورى كه ماناس نيز از نسل سارى نوغاى است كه بیگمان با نوغاى تاريخى (متوفى 698/1299) كه بر تاتارهاى اردوى زرين فرمان میراند، پيوند دارد.

حماسه اورال باتیر ترکان باشقیر

اورال خوانان




حماسه ی آی آتام

منابع:

C. Brockelmann, Altturkestanische Volkspoesie I, in Hirth Anniversary Volume, London 1923; iff; Manas. Kirgizskiy epos, "Velikiy Pokhod" tr. S. Lipkin, L. Pen'kovskiy, and M. Tarlovskiy, ed., U. Dzakishev, et al., Moscow 1946; C. Mullerus, Fragm. hist. Graec. IV. 1885; W. Radloff, Proben der Volkslitteratur der turkischen Stamme Sud-Siberiens, etc., St. Petersburg; A. Schiefner, Heldensagen der minussinschen Tataren. Rhythmisch bearbeitet, St. Petersburg 1859; N. U. Ulagashev, Altay Bucay. Oirotskiy narodniy epos. Novosibirsk 1941.

براى صورت كامل منابع رجوع کنید به

EI2, s.v. "Hamasa. IV: Central Asia".

/ آ. ت. هاتو، تلخيص از د. اسلام /

چندی از الهه های میتولوژی  ترکان باستان